10. दुःख आणि सुख; दान आणि दयाळूपणा
भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
चवथा खंड- धर्म (Religion) आणि धम्म
Book IV- Religion and Dhamma
*************************
भाग तिसरा- बौद्ध जीवनमार्ग
Part III- Buddhist Way of Life
*************************
10. दुःख आणि सुख; दान आणि दयाळूपणा
On Sorrow and Happiness; On Charity and Kindness
*************************
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
चवथा खंड- धर्म (Religion) आणि धम्म
Book IV- Religion and Dhamma
*************************
भाग तिसरा- बौद्ध जीवनमार्ग
Part III- Buddhist Way of Life
*************************
10. दुःख आणि सुख; दान आणि दयाळूपणा
On Sorrow and Happiness; On Charity and Kindness
*************************
1) दारिद्र्य हे दुःखाचे उगमस्थान आहे.
2) परंतु दारिद्र्यनाशाने सुख लाभेलच असे नाही.
3) सुख लाभते ते उच्च राहणीवर अवलंबून नसून ते उच्च संस्कृतीवर अवलंबून आहे.
(Not a high standard of living, but a high standard of culture, is what gives happiness.)
4) हा बौद्ध जीवनमार्ग आहे.
5) क्षुधा (भूक) हा सर्वात भयंकर रोग आहे.
6) आरोग्य ही सर्वश्रेष्ठ देणगी आहे. समाधान ही सर्वश्रेष्ठ संपत्ती आहे. विश्वास हे सर्वश्रेष्ठ नाते आहे आणि निर्वाण हे सर्वश्रेष्ठ सुख आहे.
7) जे आपला द्वेष करतात त्यांचा द्वेष न करता आपण सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
8). रूग्णाईत माणसांत आरोग्य राखून आपण सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
9) लोभी माणसांत आपण हाव न धरता सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
10) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात दुर्विकाराने नाश पावते, म्हणून शांत व मनोविकाररहीत (passionless) लोकांना दिलेले दान महान फलदायी होते.
11) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात गर्वाने नाश पावते म्हणून गर्वरहित लोकांना केलेले दान फलदायक होते.
12) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात विषयोपभोगाने नाश पावते. म्हणून विषयमुक्त लोका़ंना केलेले दान फलदायक होते.
13) धम्मासाठी केलेले दान हे सर्वश्रेष्ठ दान आहे. धम्माचे माधुर्य सर्व माधुर्यात श्रेष्ठ आहे, धम्मापासून होणारा आनंद हा सर्व आनंदांत श्रेष्ठ आहे.
14) विजयातून द्वेष निर्माण होतो, कारण जीत म्हणजेच जिंकलेलाही दुःखी असतो. आणि जय-पराजयापायी भावना सोडून जो समाधान वृत्तीत राहतो तो सुखी होतो.
15) तीव्र भावनांसारखा दुसरा अग्नी नाही. द्वेषासारखे चुकीचे निशाण नाही. शरीरासारखे दुसरे दुःख नाही. शांतीसारखे दुसरे सुख नाही.
16) दुसरे काय अपशब्द बोलतात, काय दुष्कृत्ये करतात; काय पूर्ण करतात आणि काय अपूर्ण सोडतात यावर दृष्टी ठेवू नका. आपण काय पूर्ण केले आणि काय अपूर्ण सोडले यावर लक्ष ठेवणे अधिक चांगले.
Fix not your gaze upon the ill-words and ill-deeds of others, upon what others do or leave undone. Look rather at what by yourself have done or left undone.
17) जे विनयशील आहेत, जे चित्तशुद्धी व्हावे म्हणून इच्छितात, जे अनासक्त आहेत, एकांतप्रिय आहेत, ज्यांचे आचरण शुद्ध आहे, जे विवेकशील आहेत, त्यांचे जीवन नेहमीच खडतर असते.
18) तेजस्वी घोड्याला भरधाव धावण्यासाठी चाबकाचा फटकारा लागत नाही. जगामध्ये त्या तेजस्वी घोड्यासारखे कोणी आहे काय? की जो दोषास्पद नाही. ज्याला ठपका लावण्याची वेळ पडलेली नाही?
19) कोणाशीही कठोरतेने बोलू नका. दुसऱ्याशी जसे बोलाल तसे प्रत्युत्तर येईल. क्रोधयुक्त भाषण दुःखकारक आहे आणि आघात केला तर प्रत्याघात होईल.
20) रथाच्या चाकाला जशी खीळ त्याप्रमाणेच ह्या जीवनाला स्वातंत्र्य, नम्रता, सदिच्छा व निस्वार्थीपणा आहेत.
21) हा बौद्ध जीवनमार्ग आहे.
2) परंतु दारिद्र्यनाशाने सुख लाभेलच असे नाही.
3) सुख लाभते ते उच्च राहणीवर अवलंबून नसून ते उच्च संस्कृतीवर अवलंबून आहे.
(Not a high standard of living, but a high standard of culture, is what gives happiness.)
4) हा बौद्ध जीवनमार्ग आहे.
5) क्षुधा (भूक) हा सर्वात भयंकर रोग आहे.
6) आरोग्य ही सर्वश्रेष्ठ देणगी आहे. समाधान ही सर्वश्रेष्ठ संपत्ती आहे. विश्वास हे सर्वश्रेष्ठ नाते आहे आणि निर्वाण हे सर्वश्रेष्ठ सुख आहे.
7) जे आपला द्वेष करतात त्यांचा द्वेष न करता आपण सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
8). रूग्णाईत माणसांत आरोग्य राखून आपण सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
9) लोभी माणसांत आपण हाव न धरता सुखाने राहायला शिकले पाहिजे.
10) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात दुर्विकाराने नाश पावते, म्हणून शांत व मनोविकाररहीत (passionless) लोकांना दिलेले दान महान फलदायी होते.
11) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात गर्वाने नाश पावते म्हणून गर्वरहित लोकांना केलेले दान फलदायक होते.
12) शेत जसे तणाने नाश पावते त्याप्रमाणे मानवजात विषयोपभोगाने नाश पावते. म्हणून विषयमुक्त लोका़ंना केलेले दान फलदायक होते.
13) धम्मासाठी केलेले दान हे सर्वश्रेष्ठ दान आहे. धम्माचे माधुर्य सर्व माधुर्यात श्रेष्ठ आहे, धम्मापासून होणारा आनंद हा सर्व आनंदांत श्रेष्ठ आहे.
14) विजयातून द्वेष निर्माण होतो, कारण जीत म्हणजेच जिंकलेलाही दुःखी असतो. आणि जय-पराजयापायी भावना सोडून जो समाधान वृत्तीत राहतो तो सुखी होतो.
15) तीव्र भावनांसारखा दुसरा अग्नी नाही. द्वेषासारखे चुकीचे निशाण नाही. शरीरासारखे दुसरे दुःख नाही. शांतीसारखे दुसरे सुख नाही.
16) दुसरे काय अपशब्द बोलतात, काय दुष्कृत्ये करतात; काय पूर्ण करतात आणि काय अपूर्ण सोडतात यावर दृष्टी ठेवू नका. आपण काय पूर्ण केले आणि काय अपूर्ण सोडले यावर लक्ष ठेवणे अधिक चांगले.
Fix not your gaze upon the ill-words and ill-deeds of others, upon what others do or leave undone. Look rather at what by yourself have done or left undone.
17) जे विनयशील आहेत, जे चित्तशुद्धी व्हावे म्हणून इच्छितात, जे अनासक्त आहेत, एकांतप्रिय आहेत, ज्यांचे आचरण शुद्ध आहे, जे विवेकशील आहेत, त्यांचे जीवन नेहमीच खडतर असते.
18) तेजस्वी घोड्याला भरधाव धावण्यासाठी चाबकाचा फटकारा लागत नाही. जगामध्ये त्या तेजस्वी घोड्यासारखे कोणी आहे काय? की जो दोषास्पद नाही. ज्याला ठपका लावण्याची वेळ पडलेली नाही?
19) कोणाशीही कठोरतेने बोलू नका. दुसऱ्याशी जसे बोलाल तसे प्रत्युत्तर येईल. क्रोधयुक्त भाषण दुःखकारक आहे आणि आघात केला तर प्रत्याघात होईल.
20) रथाच्या चाकाला जशी खीळ त्याप्रमाणेच ह्या जीवनाला स्वातंत्र्य, नम्रता, सदिच्छा व निस्वार्थीपणा आहेत.
21) हा बौद्ध जीवनमार्ग आहे.
Comments
Post a Comment