20. छन्न परतला
भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*********************
प्रथम खंडः बोधिसत्व हे बुद्ध कसे झाले
*********************
भाग पहिला- जन्मापासून परिव्रज्येपर्यंत
*********************
20. छन्न परतला
(The Return of Channa)
***********************
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*********************
प्रथम खंडः बोधिसत्व हे बुद्ध कसे झाले
*********************
भाग पहिला- जन्मापासून परिव्रज्येपर्यंत
*********************
20. छन्न परतला
(The Return of Channa)
***********************
1) आपला मालक अशा रीतीने अरण्यात गेला, यामुळे दुःखी कष्टी झालेला छन्न मार्गात आपल्या दुःखाचा भार कमी करण्याचा प्रयत्न करीत होता.
2) त्याचे अंतःकरण इतके जड झाले होते, की ज्या रस्त्याने कंठकासह तो एका रात्रीच कूच करीत असे त्याच रस्त्याने आपला स्वामी आपल्याबरोबर नाही याचा विचार करीत प्रवास संपविण्यात त्यांना आठ दिवस लागले.
3) कंठक घोडा जरी मोठ्या शुराच्या आवेशाने कूच करीत होता तरी तो अगदी गलितगात्र, निस्तेज झाला होता. जरी तो अलंकार आभुषणांनी सजविलेला होता, तरी बरोबर आपला धनी नाही म्हणून अगदी स्वरुपहीन दिसत होता.
4) आणि ज्या दिशेला त्याचा मालक गेला होता त्या दिशेकडे वळून एकसारखी मान वर-खाली करुन केविलवाण्या सुरात खिंकाळत होता. तो जरी अतिशय भुकेलेला होता तरी पुर्वीप्रमाणे मार्गात गवत किंवा पाणी यांची त्याने अपेक्षा केली नाही किंवा त्याला तोंडही लावले नाही.
5) हळूहळू ते शेवटी कपिलवस्तुला येऊन पोहचले. कपिलवस्तू नगरी तर गौतमाच्या जाण्याने अगदी उजाड दिसत होती. ते दोघे कपिलवस्तूला शरीराने पोहचले पण मनाने नाही.
6) जरी कपिलवस्तू नगरी कमळांच्या ताटव्यांनी भरलेल्या जलाशयामुळे व फुलांनी बहरलेल्या वृक्षांमुळे उल्लसित व शोभायमान दिसणारी होती तरी आज मात्र तिच्या नागरिकांचा आंनद पार मावळला होता.
7) निस्तेज चेहऱ्याने व अश्रू ढाळीत त्या दोघांनी जेव्हा हळूहळू शहरात प्रवेश केला तेव्हा त्या शहराचे सर्व लोक त्यांना शोकात बुडालेले दिसले.
8 ) जेव्हा लोकांनी छन्न आणि कंठक घोडा हे दोघेही शाक्य कुळाचा अभिमान असलेल्या राजपुत्राशिवाय (pride of the Sakya race) गलितगात्र स्थितीत परत आलेले पाहिले तेव्हा त्यांनी ढळाढळा अश्रू ढाळले.
9) "कुठे आहे आमचा राजपुत्र? कुठे आहे या राजकुळाचे व राज्याचे वैभव?" असे म्हणून व अश्रू ढाळीत लोक रागाने छन्नाच्या मागोमाग रस्त्याने धावू लागले.
10) लोक म्हणू लागले, "गौतमाशिवाय ही नगरी म्हणजे अरण्य आहे आणि ज्या अरण्यात गौतम राहत आहे ती नगरी आहे. गौतमाशिवाय या शहराचे आम्हाला काहीसुद्धा आकर्षण वाटत नाही."
11) इतक्यात "राजपुत्र आला," असा हर्षोद्गार काढीत नगरातील युवती रस्त्याच्या बाजूच्या खिडकीतून गर्दी करुन पाहू लागल्या. परंतु जेव्हा त्यांनी घोड्याची रिकामी पाठ पाहिली तेव्हा खिडक्या बंद करुन त्या आक्रोशाने रडू लागल्या.
2) त्याचे अंतःकरण इतके जड झाले होते, की ज्या रस्त्याने कंठकासह तो एका रात्रीच कूच करीत असे त्याच रस्त्याने आपला स्वामी आपल्याबरोबर नाही याचा विचार करीत प्रवास संपविण्यात त्यांना आठ दिवस लागले.
3) कंठक घोडा जरी मोठ्या शुराच्या आवेशाने कूच करीत होता तरी तो अगदी गलितगात्र, निस्तेज झाला होता. जरी तो अलंकार आभुषणांनी सजविलेला होता, तरी बरोबर आपला धनी नाही म्हणून अगदी स्वरुपहीन दिसत होता.
4) आणि ज्या दिशेला त्याचा मालक गेला होता त्या दिशेकडे वळून एकसारखी मान वर-खाली करुन केविलवाण्या सुरात खिंकाळत होता. तो जरी अतिशय भुकेलेला होता तरी पुर्वीप्रमाणे मार्गात गवत किंवा पाणी यांची त्याने अपेक्षा केली नाही किंवा त्याला तोंडही लावले नाही.
5) हळूहळू ते शेवटी कपिलवस्तुला येऊन पोहचले. कपिलवस्तू नगरी तर गौतमाच्या जाण्याने अगदी उजाड दिसत होती. ते दोघे कपिलवस्तूला शरीराने पोहचले पण मनाने नाही.
6) जरी कपिलवस्तू नगरी कमळांच्या ताटव्यांनी भरलेल्या जलाशयामुळे व फुलांनी बहरलेल्या वृक्षांमुळे उल्लसित व शोभायमान दिसणारी होती तरी आज मात्र तिच्या नागरिकांचा आंनद पार मावळला होता.
7) निस्तेज चेहऱ्याने व अश्रू ढाळीत त्या दोघांनी जेव्हा हळूहळू शहरात प्रवेश केला तेव्हा त्या शहराचे सर्व लोक त्यांना शोकात बुडालेले दिसले.
8 ) जेव्हा लोकांनी छन्न आणि कंठक घोडा हे दोघेही शाक्य कुळाचा अभिमान असलेल्या राजपुत्राशिवाय (pride of the Sakya race) गलितगात्र स्थितीत परत आलेले पाहिले तेव्हा त्यांनी ढळाढळा अश्रू ढाळले.
9) "कुठे आहे आमचा राजपुत्र? कुठे आहे या राजकुळाचे व राज्याचे वैभव?" असे म्हणून व अश्रू ढाळीत लोक रागाने छन्नाच्या मागोमाग रस्त्याने धावू लागले.
10) लोक म्हणू लागले, "गौतमाशिवाय ही नगरी म्हणजे अरण्य आहे आणि ज्या अरण्यात गौतम राहत आहे ती नगरी आहे. गौतमाशिवाय या शहराचे आम्हाला काहीसुद्धा आकर्षण वाटत नाही."
11) इतक्यात "राजपुत्र आला," असा हर्षोद्गार काढीत नगरातील युवती रस्त्याच्या बाजूच्या खिडकीतून गर्दी करुन पाहू लागल्या. परंतु जेव्हा त्यांनी घोड्याची रिकामी पाठ पाहिली तेव्हा खिडक्या बंद करुन त्या आक्रोशाने रडू लागल्या.
🌷☘🌿🌸🌷🌸🌿☘🌷
***********************
क्रमश: .....
रोज वाचा, "बुद्ध आणि त्यांचा धम्म"
पुढील भागात: २१. गौतमाचे शोकाकुल कुटुंब
*********************
Comments
Post a Comment