8. विवेकशीलता आणि एकाग्रता
भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
चवथा खंड- धर्म (Religion) आणि धम्म
Book IV- Religion and Dhamma
*************************
भाग तिसरा- बौद्ध जीवनमार्ग
Part III- Buddhist Way of Life
*************************
8. विवेकशीलता आणि एकाग्रता
On Thoughtfulness and Mindfulness
*************************
~लेखक: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
*************************
चवथा खंड- धर्म (Religion) आणि धम्म
Book IV- Religion and Dhamma
*************************
भाग तिसरा- बौद्ध जीवनमार्ग
Part III- Buddhist Way of Life
*************************
8. विवेकशीलता आणि एकाग्रता
On Thoughtfulness and Mindfulness
*************************
1) *प्रत्येक बाबतीत विवेक ठेवीत जा. सावधान राहात जा (Be Thoughtful, Be Mindful). आस्थायुक्त आणि धैर्यशील राहात जा.* (in all things, be earnest and bold)
2) *हा बौद्ध जीवनमार्ग होय.*
3) आपण जे काही आहोत ते आपण केलेल्या विचारांचा परिणाम आहे. ते सर्व आपल्या विचारांवर अधिष्ठित आहे आणि आपल्या विचारांचेच बनलेले आहे. जर मनुष्य दुर्विचाराने बोलू लागेल, कृती करू लागेल तर दुःख त्याचा पाठलाग करीत राहाते. शुद्ध विचाराने बोलले आणि चालले तर सौख्य चालून येते. म्हणून शुद्ध विचारांना अतिशय महत्त्व आहे.
4) अविचारी बनू नका. आपल्या विचारांवर लक्ष असू द्या (watch your thoughts). चिखलात रुतलेला हत्ती ज्याप्रमाणे आपली मोकळीक करण्यासाठी झटतो त्याप्रमाणे असत, वाईट व दुःखदायक मार्गापासून आपली मुक्तता करा.
5) शहाण्या माणसांनी आपल्या विचारांची राखण करावी. कारण विचार हे कळायला कठीण, अतिशय धूर्त असून, जिकडे वाट मिळेल तिकडे ते सैराटासारखे धावत राहतात. सु-रक्षित (well-guarded) विचार हे सौख्यदाते आहेत.
6) कसेतरी शाकारलेल्या घरात पावसाचे पाणी गळत राहाते त्याप्रमाणे चिंतनरहित मनात विकार प्रवेश करतात.
7) ज्याप्रमाणे व्यवस्थित शाकारलेल्या घरात पावसाचे पाणी गळत नाही त्याप्रमाणे चिंतनयुक्त मनात विकाराला प्रवेश लाभत नाही. (passion will not break through a well-reflecting mind)
8) माझे मन एके काळी वाट मिळेल तिकडे आणि वाटेल तसे भरकटत होते; परंतु ज्याप्रमाणे माहूत अंकुशाने क्षुब्ध गजाला वळवित असतो त्याप्रमाणे मी आता आपल्या मनावर स्वामित्व गाजवित आहे.
9) दुर्निवार आणि सैराट अशा मनाला काबूत ठेवणे ही उत्तम गोष्ट आहे. काबूत ठेवलेले मन सुखाचे उगमस्थान आहे.
10) दूरवर भटकणाऱ्या मनाला लगाम घालणारे लोक काम-बंधनापासून (temptations) विमुक्त होतात.
11) जर माणसाची श्रद्धा (faith) अचल, स्थिर नसेल, जर सद्धम्म त्यास माहित नसेल आणि जर त्याची मनःशांती बिघडलेली असेल तर त्याची प्रज्ञा दोषरहित असू शकत नाही (his knowledge will never be perfect).
12). एक द्वेष्टा (hater) दुसऱ्या द्वेष्ट्याला किंवा एक शत्रू दुसऱ्या शत्रूला जितका उपद्रव देतो त्यापेक्षा जास्त उपद्रव वाईट मार्गाकडे वळलेले माणसाचे मन निर्मिते.
13) आईबाप, आप्टेष्टांपेक्षाही चांगल्या मार्गाकडे वळलेले मन आपले अधिक हित करते.
2) *हा बौद्ध जीवनमार्ग होय.*
3) आपण जे काही आहोत ते आपण केलेल्या विचारांचा परिणाम आहे. ते सर्व आपल्या विचारांवर अधिष्ठित आहे आणि आपल्या विचारांचेच बनलेले आहे. जर मनुष्य दुर्विचाराने बोलू लागेल, कृती करू लागेल तर दुःख त्याचा पाठलाग करीत राहाते. शुद्ध विचाराने बोलले आणि चालले तर सौख्य चालून येते. म्हणून शुद्ध विचारांना अतिशय महत्त्व आहे.
4) अविचारी बनू नका. आपल्या विचारांवर लक्ष असू द्या (watch your thoughts). चिखलात रुतलेला हत्ती ज्याप्रमाणे आपली मोकळीक करण्यासाठी झटतो त्याप्रमाणे असत, वाईट व दुःखदायक मार्गापासून आपली मुक्तता करा.
5) शहाण्या माणसांनी आपल्या विचारांची राखण करावी. कारण विचार हे कळायला कठीण, अतिशय धूर्त असून, जिकडे वाट मिळेल तिकडे ते सैराटासारखे धावत राहतात. सु-रक्षित (well-guarded) विचार हे सौख्यदाते आहेत.
6) कसेतरी शाकारलेल्या घरात पावसाचे पाणी गळत राहाते त्याप्रमाणे चिंतनरहित मनात विकार प्रवेश करतात.
7) ज्याप्रमाणे व्यवस्थित शाकारलेल्या घरात पावसाचे पाणी गळत नाही त्याप्रमाणे चिंतनयुक्त मनात विकाराला प्रवेश लाभत नाही. (passion will not break through a well-reflecting mind)
8) माझे मन एके काळी वाट मिळेल तिकडे आणि वाटेल तसे भरकटत होते; परंतु ज्याप्रमाणे माहूत अंकुशाने क्षुब्ध गजाला वळवित असतो त्याप्रमाणे मी आता आपल्या मनावर स्वामित्व गाजवित आहे.
9) दुर्निवार आणि सैराट अशा मनाला काबूत ठेवणे ही उत्तम गोष्ट आहे. काबूत ठेवलेले मन सुखाचे उगमस्थान आहे.
10) दूरवर भटकणाऱ्या मनाला लगाम घालणारे लोक काम-बंधनापासून (temptations) विमुक्त होतात.
11) जर माणसाची श्रद्धा (faith) अचल, स्थिर नसेल, जर सद्धम्म त्यास माहित नसेल आणि जर त्याची मनःशांती बिघडलेली असेल तर त्याची प्रज्ञा दोषरहित असू शकत नाही (his knowledge will never be perfect).
12). एक द्वेष्टा (hater) दुसऱ्या द्वेष्ट्याला किंवा एक शत्रू दुसऱ्या शत्रूला जितका उपद्रव देतो त्यापेक्षा जास्त उपद्रव वाईट मार्गाकडे वळलेले माणसाचे मन निर्मिते.
13) आईबाप, आप्टेष्टांपेक्षाही चांगल्या मार्गाकडे वळलेले मन आपले अधिक हित करते.
Comments
Post a Comment